Phát huy các giá trị Tư tưởng Hồ Chí Minh về đảm bảo An toàn cho NLĐ trong bối cảnh cuộc CMCN lần thứ tư và hội nhập quốc tế

Phát huy các giá trị Tư tưởng Hồ Chí Minh về đảm bảo An toàn cho NLĐ trong bối cảnh cuộc CMCN lần thứ tư và hội nhập quốc tế

Trong lúc Miền Bắc vừa sản xuất, vừa chiến đấu chống chiến tranh phá hoại và chi viện cho Miền Nam đánh đuổi giặc Mỹ, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành "Điều lệ tạm thời về Bảo hộ lao động" (tháng 12/1964), Trên cơ sở các quy định của Hiến pháp,năm 1991, Hội đồng Nhà nước đã ban hành Pháp lệnh bảo hộ lao động, nhằm tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với công tác bảo hộ lao động khi đất nước ta đang triển khai công cuộc đổi mới được Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI thông qua. Năm 1994, Quốc hội ban Bộ Luật lao động, trong đó dành chương 9 quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động với 14 điều (từ điều 95 đến điều 108) quy định cụ thể về an toàn lao động, vệ sinh lao động. Đây là cột mốc quan trọng đánh dấu quá trình phát triển sự nghiệp Bảo hộ lao động, an toàn, vệ sinh lao động của nước ta lên mức cao hơn phục vụ quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế. Trên cơ sở đó Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan của Chính phủ đã ban hành các văn bản quy định chi tiết hướng dẫn thực hiện các chế độ về Bảo hộ lao động, an toàn lao động, vệ sinh lao động…

Luật An toàn, vệ sinh lao động được Quốc hội khóa XIII thông qua tại kỳ họp thứ IX, tháng 6 năm 2015, với 93 điều, đã quy định rõ quyền, nghĩa vụ về đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động của người sử dụng lao động và người lao động, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan; yêu cầu thiết lập hệ thống kiểm soát rủi ro trong lao động, dựa trên nguyên tắc phòng ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

Từ năm 2013 đến 2020, Chính phủ đã ban hành 06 Nghị định quy định chi tiết Bộ Luật Lao động năm 2012, Luật An toàn vệ sinh lao động năm 2015; rà soát, xây dựng 06 Nghị định có liên quan đến công tác an toàn, vệ sinh lao động trong các lĩnh vực đặc thù; 03 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã chủ trì và tham gia phối hợp với các Bộ ban hành hơn 100 văn bản pháp luật có liên quan (Phụ lục I); nghiên cứu việc gia nhập Công ước số 187 về Khung chính sách thúc đẩy an toàn, vệ sinh lao động. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã ban hành 50 Thông tư hướng dẫn các quy định của Luật An toàn, vệ sinh lao động và các quy định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ

Hệ thống văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật An toàn, vệ sinh lao động cơ bản đáp ứng yêu cầu cụ thể hóa các chính sách, đưa Luật đi vào cuộc sống và kịp thời điều chỉnh những vấn đề phát sinh, góp phần đưa công tác quản lý nhà nước và thực thi chính sách, pháp luật trong lĩnh vực này ngày càng hiệu quả hơn.

Trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, vấn đề an toàn, vệ sinh lao động ngày càng được coi trọng và quyết định sự thành đạt, uy tín của doanh nghiệp, sự bình ổn xã hội và sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Việt Nam đã và đang tiến hành quá trình công nghiệp hóa một cách nhanh chóng. Xây dựng môi trường làm việc an toàn và lành mạnh cho mọi người lao động là một lĩnh vực ưu tiên trong các chương trình hành động quốc gia.

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong khai thực hiện công tác phòng ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp

Ngày 18.7.1969, không lâu trước lúc đi xa, Bác đã dành một trong những cuộc tiếp xúc cuối cùng cho đại biểu của Công đoàn Việt Nam. Trong các dặn dò của Bác, có câu: “Công đoàn phải có biện pháp thiết thực để nâng cao trình độ văn hóa và kỹ thuật của công nhân, phải tùy khả năng cộng với cố gắng mà nâng cao dần đời sống vật chất của họ; phải chú ý bảo vệ sức khỏe, bảo vệ an toàn lao động và tăng cường công tác vệ sinh...”( Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 15, tr. 680).

Với tư tưởng, khi còn để xảy ra tai nạn lao động, điều đó rất đáng tiếc và chúng ta cần phải hết sức bảo vệ, không để xảy ra tai nạn lao động, mà Bác đã nêu, sau khi Luật An toàn, vệ sinh lao động được ban hành, công tác thông tin, tuyên truyền về ATVSLĐ được Chính phủ, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam và chính quyền địa phương các cấp quan tâm hơn, tạo nên những chuyển biến rõ rệt trong nhận thức của người lao động và cộng đồng về an toàn, vệ sinh lao động; hình thức tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật ngày càng đa dạng, đổi mới bằng các hình thức trực quan, sinh động, nội dung phong phú; tập trung vào các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh và người lao động làm việc trong môi trường, điều kiện có nguy cơ cao về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

Công tác an toàn lao động đang từng bước được các doanh nghiệp thực hiện tốt hơn, đặc biệt sau khi có Chỉ thị 29-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng năm 2013 và Luật an toàn vệ sinh lao động (2015). Tuy nhiên, tai nạn lao động vẫn chưa có chiều hướng giảm đi. Trong giai đoạn 2014-2019, tai nạn lao động có xu hướng tăng dần theo cả ba tiêu chí: số vụ tai nạn, số người chết và số người bị thương nặng. Riêng năm 2019 có hơn 8000 vụ tai nạn lao động làm gần 1000 người chết và gần 2000 người bị thương nặng. Trên thực tế, số vụ tai nạn lao động, số người mắc bệnh nghề nghiệp có thể lớn hơn nhiều con số được công bố vì hiện tại mới có khoảng 6% số doanh nghiệp báo cáo về công tác bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động trong khi nhiều doanh nghiệp, địa phương chưa chủ động báo cáo hoặc cố tình che giấu thông tin về tai nạn lao động.

Quyết định số 681/QĐ-TTg năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ xác định lộ trình giảm tần suất tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp  đến năm 2025 và 2030, lần lượt là 5% cho số vụ và 4,5 cho số người chết và số người bị thương tích nặng.

Với thực trạng và mục tiêu như trên, Việt Nam sẽ đối mặt nhiều thách thức trong việc bảo đảm môi trường làm việc an toàn cho người lao động để có thể giảm được tần suất tai nạn lao động, số người chết và bị thương nặng do tai nạn lao động hàng năm như lộ trình đã đề ra đến năm 2025 và 2030. Tất cả các yêu cầu khách quan của nội tại phát triển kinh tế - xã hội và yêu cầu thực hiện các công ước của Tổ chức Lao động Quốc tế, các hiệp định thương mại thế hệ mới đòi hỏi Việt Nam cần tăng cường công tác ATVSLĐ. Công nghệ robot - Cơ điện tử (Robotics - Mechatronics) sẽ được xem là một trong những trụ cột của nền công nghiệp 4.0 nhưng chúng ta chưa có nghiên cứu để đánh giá tác động và tìm hiểu những mối nguy, rủi ro trong lao động và đời sống; cơ chế quản lý doanh nghiệp đang chuyển đổi rất đa dạng nhưng chưa ổn định, đặc biệt quá trình cổ phần hóa, tư nhân hóa; sản xuất nông nghiệp thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn ngày càng sử dụng nhiều máy móc, thiết bị, hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật.

(Còn nữa)

                                          ThS. Nguyễn Anh Thơ, ủy viên BCH Đảng bộ

                                         Phó Cục trưởng Cục An toàn lao động