Luật những quy định về an toàn lao động mới nhất

Luật những quy định về an toàn lao động mới nhất

Luật và quy định an toàn lao động mới nhất tại Việt Nam – Doanh nghiệp cần biết

An toàn lao động đang ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu trong các doanh nghiệp tại Việt Nam. Với những quy định về an toàn lao động mới nhất, việc tuân thủ không chỉ giúp bảo vệ người lao động mà còn giảm thiệt hại cho doanh nghiệp về tai nạn, chi phí bồi thường, gián đoạn sản xuất. Bài viết này tổng hợp những quy định về an toàn lao động, đặc biệt theo Nghị định 44/2016/NĐ‑CP được cập nhật, các tiêu chuẩn an toàn mới, và lời kêu gọi hành động dành cho doanh nghiệp.

Tổng quan về Luật an toàn, vệ sinh lao động và Nghị định 44

Luật an toàn, vệ sinh lao động tại Việt Nam là gì?

• Luật An toàn, Vệ sinh Lao động (ATVSLĐ) là nền tảng pháp lý quy định quyền, nghĩa vụ của người sử dụng lao động và người lao động trong việc đảm bảo môi trường làm việc an toàn.

• Luật này được hướng dẫn và chi tiết hóa bởi các nghị định, trong đó Nghị định 44/2016/NĐ-CP là văn bản quan trọng quy định cụ thể các hoạt động kiểm định kỹ thuật, huấn luyện ATVSLĐ và quan trắc môi trường lao động. Đồng thời, Nghị định này đã được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 140/2018/NĐ-CP. 

Mục đích của Nghị định 44/2016/NĐ-CP

• Điều chỉnh hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn lao động: doanh nghiệp phải kiểm định thiết bị nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn.

• Quy định huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động theo từng nhóm đối tượng (quản lý, nhân viên, an toàn viên, y tế lao động…), quy định thời gian, nội dung huấn luyện. 

• Quy định quan trắc môi trường lao động: doanh nghiệp phải định kỳ giám sát các yếu tố nguy hiểm, có hại tại nơi làm việc. 

Những quy định về an toàn lao động chi tiết theo NĐ 44

Phân loại nhóm huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động

Nghị định 44 chia người tham gia huấn luyện thành 6 nhóm:

1. Nhóm 1: Người quản lý phụ trách công tác ATVSLĐ (lãnh đạo doanh nghiệp, quản đốc, bộ phận kỹ thuật). 

2. Nhóm 2: Người làm công tác ATVSLĐ (nhân viên an toàn, giám sát an toàn tại nơi làm việc). 

3. Nhóm 3: Người lao động làm công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động (theo danh mục do Bộ LĐ‑TBXH quy định). 

4. Nhóm 4: Người lao động thông thường (không thuộc nhóm 1,2,3,5) – bao gồm người tập việc, thử việc. 

5. Nhóm 5: Nhân viên y tế lao động. 

6. Nhóm 6: An toàn, vệ sinh viên (an toàn viên nội bộ tại doanh nghiệp). 

Nội dung huấn luyện và thời gian

• Nội dung huấn luyện được quy định rất chi tiết theo mỗi nhóm: từ hệ thống chính sách, luật ATVSLĐ, đến nghiệp vụ quản lý an toàn, văn hóa an toàn, phân tích rủi ro, sơ cứu, xử lý tai nạn lao động… 

• Tổng thời gian huấn luyện lần đầu:

  • Nhóm 1: tối thiểu 16 giờ (gồm cả kiểm tra).

  • Nhóm 2: tối thiểu 48 giờ (lý thuyết + thực hành + kiểm tra). 

  • Nhóm 3: tối thiểu 24 giờ.

  • Nhóm 5: trước đây là 56 giờ, nhưng sau sửa đổi là 16 giờ. 

  • Nhóm 6: tối thiểu 4 giờ (ngoài nội dung đã học). 

Huấn luyện định kỳ và khi có thay đổi

• Người lao động nhóm 4 (thường) phải được huấn luyện định kỳ ít nhất mỗi năm 1 lần, thời gian định kỳ bằng 50% thời gian huấn luyện lần đầu. 

• Khi thay đổi công việc, hoặc khi doanh nghiệp thay đổi thiết bị, công nghệ, bắt buộc huấn luyện lại trước khi giao công việc mới. Nếu đã được huấn luyện trong 12 tháng trước thì chỉ cần huấn luyện phần chưa học. 

• Nếu người lao động nghỉ việc / nghỉ dài (≥ 6 tháng), khi trở lại làm việc, cần huấn luyện lại với 50% thời gian so với lần đầu. 

Kiểm định kỹ thuật an toàn lao động

• Doanh nghiệp phải lựa chọn tổ chức kiểm định kỹ thuật an toàn lao động để kiểm định: trước khi đưa thiết bị nghiêm ngặt vào sử dụng, và định kỳ trong quá trình sử dụng.

• Nếu thiết bị, máy móc, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt (ví dụ: cần cẩu, bình áp lực, hệ thống lạnh…), chỉ được sử dụng nếu đã kiểm định đạt yêu cầu.

• Doanh nghiệp phải khai báo với cơ quan LĐ‑TBXH địa phương trong vòng 30 ngày nếu đưa máy, thiết bị vào sử dụng.

• Nếu kiểm định không đạt hoặc quá hạn kiểm định, doanh nghiệp không được tiếp tục sử dụng thiết bị. 

• Lưu giữ hồ sơ kỹ thuật an toàn, các báo cáo kiểm định theo quy chuẩn quốc gia. Khi chuyển nhượng hoặc cho thuê lại máy móc, phải bàn giao hồ sơ an toàn đầy đủ. 

Tiêu chuẩn người huấn luyện ATVSLĐ

• Người huấn luyện phải đáp ứng tiêu chuẩn chuyên môn: có kiến thức, kỹ năng ATVSLĐ theo quy định.

• Doanh nghiệp cũng có thể tự tổ chức huấn luyện nếu đáp ứng điều kiện

• Nếu tự huấn luyện, doanh nghiệp phải đăng ký, được cơ quan có thẩm quyền đánh giá điều kiện. 

Quan trắc môi trường lao động

• Doanh nghiệp phải thực hiện quan trắc môi trường lao động định kỳ, đánh giá nguy cơ từ các yếu tố có hại (hóa chất, tiếng ồn, bụi, nhiệt độ…), để đảm bảo môi trường làm việc an toàn và lành mạnh. 

• Kết quả quan trắc cần được lưu trữ, báo cáo theo quy định pháp luật và có biện pháp khắc phục nếu vượt ngưỡng an toàn.

Những quy định an toàn lao động trong các ngành đặc thù

Quy định về an toàn lao động trong xây dựng

• Ngành xây dựng là lĩnh vực có nguy cơ cao: tai nạn lao động phổ biến do rơi, sập công trình, thiết bị nâng hạ… Theo các báo cáo, xây dựng là một trong những ngành có tỷ lệ tai nạn nghiêm trọng cao. 

• Doanh nghiệp xây dựng cần tuân thủ quy định an toàn lao động như kiểm định máy móc (cẩu, giàn giáo), huấn luyện ATVSLĐ cho công nhân (nhóm 3) về làm việc an toàn trên cao, xử lý khẩn cấp, sơ cứu, biện pháp ngăn ngừa rủi ro.

• Văn hóa an toàn tại công trường (safety culture) cần được xây dựng – từ ban lãnh đạo đến công nhân – thông qua huấn luyện, quy trình rõ ràng và giám sát thường xuyên.

Quy định về an toàn lao động trong sản xuất

• Trong sản xuất (như cơ khí, dệt may, hoá chất,…), nhiều máy móc, thiết bị thuộc danh mục có yêu cầu nghiêm ngặt về ATVSLĐ: xe nâng, máy ép, lò hơi… Vì vậy, kiểm định kỹ thuật an toàn lao động là bắt buộc. 

• Người lao động sản xuất phải được huấn luyện đầy đủ: kiến thức nguy hiểm, bảo hộ cá nhân, cách sử dụng thiết bị, xử lý khẩn cấp.

• Doanh nghiệp cần thực hiện quan trắc môi trường lao động (bụi, tiếng ồn, hoá chất) để đánh giá và kiểm soát nguy cơ bệnh nghề nghiệp, tai nạn.

• Thực hiện đánh giá rủi ro, xây dựng nội quy – quy trình làm việc an toàn, và cập nhật kế hoạch an toàn vệ sinh lao động hàng năm theo quy định.

Tiêu chuẩn an toàn lao động mới nhất & Luật ATVSLĐ hợp nhất

Luật an toàn, vệ sinh lao động hợp nhất – Tình trạng cập nhật

• Hiện tại, cần lưu ý rằng nhiều doanh nghiệp và chuyên gia thường nhắc đến việc “Luật ATVSLĐ hợp nhất” (sự hợp nhất hoặc sửa đổi luật ATVSLĐ) – tuy nhiên, đến thời điểm này (tính theo các văn bản công khai), chưa có Luật ATVSLĐ mới hoàn toàn thay thế Luật ATVSLĐ hiện hành, chỉ có các nghị định, thông tư hướng dẫn như Nghị định 44/2016 và sửa đổi bởi NĐ 140/2018.

• Khi tìm hiểu “luật an toàn, vệ sinh lao động hợp nhất”, doanh nghiệp nên thường xuyên cập nhật từ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ‑TBXH) để xem có dự thảo sửa đổi hay dự luật mới nào đang được tiến hành.

Tiêu chuẩn an toàn lao động mới nhất

• Ngoài yêu cầu pháp lý, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã áp dụng tiêu chuẩn quốc tế như ISO 45001 (Hệ thống quản lý An toàn, Sức khỏe nghề nghiệp) để nâng cao mức độ ATVSLĐ.

• Việc áp dụng ISO 45001 giúp doanh nghiệp không chỉ tuân thủ quy định mà còn xây dựng hệ thống quản lý rủi ro bài bản, cải thiện văn hóa an toàn và giảm thiệt hại do tai nạn lao động.

• Kết hợp ISO 45001 với tuân thủ NĐ 44 sẽ đem lại hiệu quả kép: đáp ứng luật pháp + quản lý rủi ro chuyên nghiệp.

Tại sao doanh nghiệp cần hành động ngay – Lợi ích và rủi ro khi không tuân thủ

Rủi ro nếu lơ là quy định an toàn, vệ sinh lao động

1. Tai nạn lao động: Nếu không kiểm định thiết bị hoặc không huấn luyện đúng, nguy cơ tai nạn tăng cao – ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động, thậm chí tử vong.

2. Chi phí bồi thường: Tai nạn lao động dẫn đến chi phí y tế, tiền bồi thường, gián đoạn sản xuất, đình trệ công việc.

3. Phạt vi phạm pháp luật: Vi phạm quy định ATVSLĐ có thể bị xử phạt theo luật, chịu trách nhiệm hành chính hoặc trách nhiệm hình sự nếu tai nạn nghiêm trọng.

4. Uy tín doanh nghiệp: Tai nạn lao động hoặc vi phạm an toàn có thể làm xấu hình ảnh công ty, giảm lòng tin của khách hàng, đối tác.

5. Năng suất thấp, gián đoạn sản xuất: Môi trường làm việc kém an toàn dẫn đến năng suất lao động thấp, tỷ lệ nghỉ việc cao, ảnh hưởng tới hiệu quả kinh doanh.

Lợi ích khi doanh nghiệp nâng cao an toàn lao động

1. An toàn sức khỏe người lao động: Bảo vệ nguồn lực quan trọng nhất – con người – giúp tăng an tâm, gắn bó với công ty.

2. Giảm chi phí rủi ro: Ít tai nạn = ít chi phí bồi thường, gián đoạn; đầu tư huấn luyện + kiểm định tuy có chi phí ban đầu nhưng tiết kiệm dài hạn.

3. Tuân thủ pháp luật, tránh xử phạt: Đảm bảo doanh nghiệp luôn cập nhật “quy định an toàn lao động mới nhất” để không vi phạm luật ATVSLĐ.

4. Nâng cao uy tín: Một doanh nghiệp có hệ thống ATVSLĐ bài bản thường được đánh giá cao hơn, dễ thu hút đầu tư, hợp tác, tuyển dụng.

5. Quản lý rủi ro tốt hơn: Áp dụng tiêu chuẩn như ISO 45001 kết hợp quy định pháp lý giúp doanh nghiệp phát hiện, đánh giá và kiểm soát rủi ro một cách chủ động.

Hướng dẫn doanh nghiệp nâng cao tuân thủ – Hành động cần làm ngay

Bước 1 – Kiểm tra và rà soát quy trình hiện tại

• Lập đội ngũ ATVSLĐ (hoặc thuê chuyên gia): đánh giá hiện trạng về an toàn, vệ sinh lao động trong công ty.

• Rà soát tất cả máy móc, thiết bị: xác định những thiết bị “có yêu cầu nghiêm ngặt” theo danh mục quy định – cần kiểm định theo NĐ 44.

• Kiểm tra hồ sơ huấn luyện hiện tại: xem nhân viên, quản lý, an toàn viên đã được huấn luyện theo đúng nhóm chưa, thời gian đã huấn luyện có đúng quy định định kỳ chưa.

Bước 2 – Thiết lập hoặc nâng cấp chương trình huấn luyện ATVSLĐ

• Chọn tổ chức huấn luyện uy tín hoặc tự tổ chức: nếu doanh nghiệp quyết định tự huấn luyện phải đảm bảo đủ điều kiện và đăng ký với cơ quan có thẩm quyền. 

• Thiết kế chương trình huấn luyện phù hợp với từng nhóm (nhóm 1-6). Nội dung cần bám sát NĐ 44 (chính sách pháp luật, đánh giá rủi ro, kỹ năng sơ cứu, văn hóa an toàn…). 

• Lập kế hoạch huấn luyện định kỳ (hàng năm hoặc khi có thay đổi công nghệ) để đảm bảo kiến thức luôn mới mẻ và phù hợp.

Bước 3 – Kiểm định kỹ thuật và quản lý thiết bị

• Liên hệ tổ chức kiểm định kỹ thuật ATVSLĐ được cấp phép để thực hiện kiểm định lần đầu và kiểm định định kỳ. 

• Đảm bảo hồ sơ kỹ thuật an toàn lưu đầy đủ, cập nhật các báo cáo kiểm định, kết quả quan trắc môi trường lao động. Khi cho thuê hoặc chuyển nhượng máy móc, bàn giao hồ sơ.

• Thiết lập quy trình xử lý nếu có kiểm định không đạt hoặc hết hạn: đình chỉ sử dụng, sửa chữa, tái kiểm định.

Bước 4 – Thực hiện quan trắc môi trường lao động

• Xác định tần suất quan trắc theo mức độ rủi ro của doanh nghiệp: lĩnh vực sản xuất, hoá chất, xây dựng cần quan trắc thường xuyên.

• Thuê hoặc hợp tác với đơn vị chuyên môn để đo lường các yếu tố có hại như nhiệt độ, bụi, hoá chất, tiếng ồn,…

• Đánh giá kết quả, lập báo cáo và thực hiện biện pháp khắc phục nếu phát hiện vượt ngưỡng cho phép.

Bước 5 – Xây dựng văn hóa an toàn (safety culture)

• Tổ chức các buổi truyền thông nội bộ về văn hóa an toàn trong sản xuất, kinh doanh: làm rõ quy định, trách nhiệm, lợi ích của việc tuân thủ an toàn lao động.

• Khuyến khích mạng lưới an toàn, vệ sinh viên trong doanh nghiệp (nhóm 6) phát hiện và báo cáo rủi ro, tham gia vào công tác giám sát an toàn.

• Thưởng khen cho các cá nhân, bộ phận tuân thủ tốt, có sáng kiến an toàn. Xử lý nghiêm vi phạm để tạo hiệu ứng răn đe.

Bước 6 – Khuyến nghị áp dụng tiêu chuẩn quốc tế

• Xem xét áp dụng ISO 45001: nếu doanh nghiệp chưa có hệ thống quản lý an toàn theo chuẩn quốc tế, việc triển khai ISO 45001 sẽ giúp tối ưu hóa quy trình quản lý rủi ro.

• Kết hợp ISO 45001 với tuân thủ quy định về an toàn lao động mới nhất theo NĐ 44 – vừa tuân thủ pháp luật, vừa nâng cao năng lực quản lý.

• Đào tạo đội ngũ quản lý và nhân viên về ISO 45001, xây dựng hệ thống tài liệu, quy trình, chỉ số KPI về an toàn.

Luật an toàn, vệ sinh lao động 2025 – Những điểm cần quan tâm

• Mặc dù chưa có một “Luật ATVSLĐ 2025” hợp nhất nào thay thế hoàn toàn Luật hiện hành, nhưng năm 2025 là năm đẩy mạnh công tác ATVSLĐ, với nhiều hoạt động tuyên truyền, thanh tra, kiểm tra an toàn lao động. 

• Doanh nghiệp cần theo dõi thông tin từ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ‑TBXH) để cập nhật mọi dự thảo sửa đổi luật, nghị định hoặc thông tư mới.

• Việc chủ động tuân thủ các quy định an toàn lao động và áp dụng tiêu chuẩn quốc tế sẽ giúp doanh nghiệp sẵn sàng khi luật được điều chỉnh hoặc thắt chặt hơn.

Kêu gọi hành động – Doanh nghiệp, hãy nâng cao ý thức về an toàn lao động ngay

Vì sao bây giờ là thời điểm tốt nhất để hành động

• Tạo thế chủ động: Doanh nghiệp nào chủ động tuân thủ “quy định về an toàn lao động mới nhất” sẽ vượt trội hơn đối thủ về uy tín, an toàn, chi phí rủi ro.

• Giảm thiệt hại: Việc đầu tư vào huấn luyện, kiểm định, quan trắc giúp giảm số vụ tai nạn, giảm chi phí bồi thường và gián đoạn sản xuất.

• Tuân thủ quy định pháp lý: Nếu bỏ lỡ, doanh nghiệp có thể bị xử phạt nặng, ảnh hưởng tài chính và hình ảnh.

• Xây dựng văn hóa bền vững: Một nền văn hóa an toàn tốt giữ chân nhân viên, thu hút nhân tài, và tạo môi trường làm việc bền vững.

Hành động cụ thể ngay hôm nay

1. Liên hệ chuyên gia ATVSLĐ: Mời tổ chức tư vấn hoặc chuyên gia huấn luyện ATVSLĐ để đánh giá hiện trạng.

2. Khởi động dự án kiểm định: Lập kế hoạch kiểm định tất cả thiết bị nghiêm ngặt trong 3–6 tháng tới.

3. Tổ chức khóa huấn luyện ATVSLĐ: Thiết kế kế hoạch huấn luyện theo nhóm đối tượng, theo NĐ 44, và triển khai ngay.

4. Thực hiện quan trắc môi trường lao động: Thuê đơn vị uy tín để đo lường rủi ro, báo cáo và lên kế hoạch cải thiện.

5. Áp dụng ISO 45001: Xem xét việc xây dựng hệ thống quản lý an toàn theo ISO, bắt đầu với đánh giá GAP (khoảng cách) và lập lộ trình.

6. Theo dõi chính sách mới: Giao trách nhiệm cho bộ phận pháp chế hoặc ATVSLĐ cập nhật luật, nghị định, thông tư mới từ LĐ‑TBXH.

Kết luận

Trong bối cảnh phát triển kinh tế nhanh chóng và sự gia tăng rủi ro tại nơi làm việc, việc nắm rõ luật những quy định về an toàn lao động mới nhất là không thể bỏ qua cho bất kỳ doanh nghiệp nào. Quy định an toàn lao động trong công ty, từ xây dựng đến sản xuất, không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là chiến lược dài hạn để bảo vệ nhân viên, giảm chi phí rủi ro và xây dựng thương hiệu đáng tin cậy.

Việc tuân thủ Luật an toàn, vệ sinh lao động hợp nhất (hoặc các quy định hiện hành như NĐ 44), cùng với việc áp dụng tiêu chuẩn về an toàn lao động mới nhất, là cơ hội để doanh nghiệp nâng cao năng lực quản lý an toàn, tạo môi trường làm việc văn minh và bền vững.

Hãy hành động ngay hôm nay: liên hệ chuyên gia ATVSLĐ, lập kế hoạch huấn luyện, kiểm định và quan trắc. Đầu tư vào an toàn lao động chính là đầu tư cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.